Zakres pomocy społecznej udzielanej
przez ośrodki pomocy społecznej
przez ośrodki pomocy społecznej
W celu realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej w każdej gminie utworzony jest ośrodek pomocy społecznej. W gminie Goczałkowice – Zdrój Ośrodek Pomocy Społecznej działa od 1992r . W ośrodku tym , tak jak i w wszystkich innych na terenie całego kraju można uzyskać pomoc w formie świadczeń pieniężnych i niepieniężnych
Świadczenia pieniężne:
§ zasiłek stały
§ zasiłek okresowy
§ zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy
Świadczenia niepieniężne:
§ praca socjalna świadczona na rzecz poprawy funkcjonowania
osób i rodzin w ich środowisku społecznym
osób i rodzin w ich środowisku społecznym
§ interwencja kryzysowa – zespół działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin dotkniętych problemem przemocy domowej
§ zakup jednego gorącego posiłku dziennie dla osób dorosłych, a także dla dzieci
§ organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych
§ kierowanie do domów pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu
§ sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym
§ opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne osobom uprawnionym
§ udzielenie schronienia poprzez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach do tego przeznaczonych
§ zapewnienie miejsc w placówkach wsparcia dziennego
Aktem prawnym określającym zadania z zakresu pomocy społecznej, rodzaje świadczeń oraz zasady i tryb ich udzielania jest ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej z późniejszymi zmianami.
Zasady udzielania świadczeń z pomocy społecznej
Prawo do świadczeń pomocy społecznej przysługuje osobom posiadającym obywatelstwo polskie, zamieszkującym i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz cudzoziemcom, zamieszkującym i przebywającym na tym terytorium, posiadającym zezwolenie na pobyt stały lub status uchodźcy, nadany w Rzeczypospolitej Polskiej oraz obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt.
Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom, na zasadach określonych w ustawie, w szczególności z powodu:
- ubóstwa;
- sieroctwa;
- bezdomności;
- bezrobocia;
- niepełnosprawności;
- długotrwałej lub ciężkiej choroby;
- przemocy w rodzinie;
- potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
- bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
- braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze;
- trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy;
- trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
- alkoholizmu lub narkomanii;
- zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
- klęski żywiołowej lub ekologicznej.
Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom w przypadku występowania jednej z powyższych okoliczności, a których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kryterium dochodowego, określonego w art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej:
- osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 776 zł, zwanej „kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej” ;
- osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 600 zł, zwanej „kryterium dochodowym na osobę w rodzinie”;
- rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanej „kryterium dochodowym rodziny”.
Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, pomniejszone o:
- miesięczne obciążenia podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
- składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz społeczne;
- kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.
Do dochodów nie wlicza się:
- jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego;
- wartości świadczeń w naturze;
- świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych.
W razie wystąpienia rażących dysproporcji między wysokością dochodu, a rzeczywistą sytuacją majątkową stwierdzoną przez pracownika socjalnego, kierownik ośrodka pomocy społecznej może odmówić przyznania świadczeń z pomocy społecznej.
Obowiązki osób i rodzin ubiegających się o pomoc społeczną
Osoby i rodziny, korzystające z pomocy społecznej, zobowiązane są do współpracy z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej. Nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub wykonywania prac społecznie użytecznych, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego przez osobę zatrudnioną, a także marnotrawienie przyznanych świadczeń, ich celowe niszczenie, bądź marnotrawienie własnych zasobów finansowych oraz ich nieracjonalne wykorzystywanie może stanowić podstawę do ograniczenia lub odmowy przyznania świadczeń albo przyznanie pomocy w formie niepieniężnej.
Również odmowa zawarcia kontraktu socjalnego lub nie wywiązywanie się z uzgodnień zawartych w kontrakcie może spowodować ograniczenie lub odmowę przyznania świadczenia.
Osoby i rodziny objęte pomocą społeczną są
zobowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu
ich trudnej sytuacji życiowej.
Osoby i rodziny, korzystające ze świadczeń pomocy społecznej, są zobowiązane poinformować o każdej zmianie swojej sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń. Świadome wprowadzenie w błąd pracownika socjalnego może spowodować zmianę decyzji na niekorzyść strony oraz zwrot nienależnie pobranych świadczeń. Świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi, niezależnie od dochodu rodziny.
Tryb udzielania pomocy społecznej
Tryb przyznania świadczenia z pomocy społecznej składa się z następujących etapów:
- zgłoszenie wniosku o udzielenie pomocy (osobiste, pisemne lub telefoniczne przez osobę niepełnosprawna mająca utrudnione poruszanie w środowisku) przez osobę zainteresowaną, bądź innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego do pracownika socjalnego;
- sporządzenie wywiadu środowiskowego przez pracownika socjalnego w miejscu zamieszkania klienta w celu ustalenia aktualnej sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osoby i rodziny oraz opracowanie planu pomocy zgodnie z wnioskiem;
- sporządzenie decyzji i wydanie jej osobie ubiegającej się o pomoc;
- realizacja przyznanych świadczeń.
Wywiad środowiskowy
Podstawą udzielenia pomocy jest wywiad środowiskowy sporządzony w miejscu zamieszkania osoby ubiegającej się o pomoc, a w sprawach nie cierpiących zwłoki, w miejscu pobytu osoby ubiegającej się. Brak zgody na przeprowadzenie wywiadu jest równoznaczny z rezygnacją z pomocy społecznej.
Pracownicy socjalni nie umawiają się na konkretny termin przeprowadzenia wywiadu środowiskowego.
Celem wywiadu środowiskowego jest rozeznanie sytuacji bytowej, rodzinnej, zdrowotnej i mieszkaniowej osoby (rodziny) ubiegającej się o pomoc. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są zobowiązane do współudziału w rozwiązaniu ich trudnej sytuacji życiowej.
Pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy w ciągu 14 dni od daty wszczęcia postępowania, a w sprawach pilnych w terminie 2 dni. Strona występująca o pomoc powinna zgromadzić dokumenty stanowiące podstawę ustalenia jej danych personalnych, stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej i materialnej. W trakcie przeprowadzania wywiadu środowiskowego, w porozumieniu z klientem ustalany jest plan pomocy. Ustalenia zostają zawarte w kontrakcie socjalnym. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy mogą zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej.
Pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy w ciągu 14 dni od daty wszczęcia postępowania, a w sprawach pilnych w terminie 2 dni. Strona występująca o pomoc powinna zgromadzić dokumenty stanowiące podstawę ustalenia jej danych personalnych, stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej i materialnej. W trakcie przeprowadzania wywiadu środowiskowego, w porozumieniu z klientem ustalany jest plan pomocy. Ustalenia zostają zawarte w kontrakcie socjalnym. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy mogą zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej.
Stronom przysługuje prawo odwołania od decyzji Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w ciągu 14 dni od daty jej otrzymania. Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem kierownika OPS. Odwołania należy kierować do Samorządowego Kolegium Odwoławczego właściwego ze względu na siedzibę działalności OPS.
Kontrakt socjalny
Kontrakt socjalny to pisemna umowa zawarta z osobą ubiegającą się o pomoc, określająca uprawnienia i zobowiązania stron umowy (osoby zwracającej się o pomoc, pracownika socjalnego oraz kierownika ośrodka).
Zawarcie kontraktu socjalnego ma na celu określenie sposobu współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby lub rodziny, która znalazła się w trudnej sytuacji życiowej, z uwzględnieniem możliwości wykorzystania zasobów środowiska lokalnego.
Kontrakt zawiera opis sytuacji życiowej osoby lub rodziny oraz opis działań koniecznych do podjęcia przez nią, a także formę, zakres i czas udzielanej przez Ośrodek pomocy. W kontrakcie odnotowuje się również wszystkie uwagi, dotyczące realizacji kontraktu.
Okres, na jaki zawierany jest kontrakt socjalny dostosowywany jest z jednej strony do sytuacji życiowej, w jakiej znajduje się osoba zawierająca kontrakt, a z drugiej – do form wsparcia, zaproponowanych przez Ośrodek. Klient otrzymuje jeden egzemplarz kontraktu.
Zawarcie kontraktu socjalnego ma na celu określenie sposobu współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby lub rodziny, która znalazła się w trudnej sytuacji życiowej, z uwzględnieniem możliwości wykorzystania zasobów środowiska lokalnego.
Kontrakt zawiera opis sytuacji życiowej osoby lub rodziny oraz opis działań koniecznych do podjęcia przez nią, a także formę, zakres i czas udzielanej przez Ośrodek pomocy. W kontrakcie odnotowuje się również wszystkie uwagi, dotyczące realizacji kontraktu.
Okres, na jaki zawierany jest kontrakt socjalny dostosowywany jest z jednej strony do sytuacji życiowej, w jakiej znajduje się osoba zawierająca kontrakt, a z drugiej – do form wsparcia, zaproponowanych przez Ośrodek. Klient otrzymuje jeden egzemplarz kontraktu.
Wydanie decyzji
Świadczenia z pomocy społecznej przyznawane są w formie decyzji. Wszystkie decyzje o przyznaniu pomocy lub jej odmowie wydawane są w formie pisemnej. Wyjątek stanowią świadczenia w postaci pracy socjalnej, poradnictwa, itp. – tu pomoc udzielana jest bez konieczności wydawania decyzji. Stronom przysługuje odwołanie od decyzji Ośrodka Pomocy Społecznej do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w terminie 14 dni od otrzymania decyzji za pośrednictwem Kierownika OPS. Odwołanie wnosi się na piśmie do Ośrodka Pomocy Społecznej.
Wymagane dokumenty
Sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową osoby i rodziny ustala się na podstawie dokumentów:
- dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość;
- skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka lub książeczki zdrowia dziecka (do wglądu)
- dokumentów określających status cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej;
- decyzji właściwego organu w sprawie renty, emerytury, świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego;
- orzeczenia komisji do spraw inwalidztwa i zatrudnienia wydanego przed dniem 1 września 1997 r., orzeczenia lekarza orzecznika o niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji, orzeczenia komisji lekarskiej;
- orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności;
- zaświadczenia pracodawcy o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia, zawierającego informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe;
- zaświadczenia o wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych (usług rolniczych), zawierającego informacje o potrąconej zaliczce na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe;
- zaświadczenia pracodawcy o okresie zatrudnienia, w tym o okresach, za które były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne, oraz o okresach nieskładkowych;
- dowodu otrzymania renty lub emerytury, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego;
- zaświadczenia urzędu gminy o powierzchni gospodarstwa rolnego w hektarach przeliczeniowych;
- zaświadczenia wystawionego przez szkołę potwierdzającego kontynuowanie nauki w gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej, szkole ponadpodstawowej lub szkole wyższej;
- decyzji starosty o uznaniu lub odmowie uznania za osobę bezrobotną, utracie statusu osoby bezrobotnej, o przyznaniu, odmowie przyznania, wstrzymaniu, wznowieniu wypłaty oraz utracie lub pozbawieniu prawa do zasiłku dla bezrobotnych, dodatku szkoleniowego, stypendium, dodatku aktywizacyjnego albo zaświadczenia o pozostawaniu w ewidencji bezrobotnych lub poszukujących pracy;
- decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ustaleniu kapitału początkowego;
- zaświadczenia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego zobowiązanie opłacania składki na ubezpieczenie społeczne rolników;
- decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o zadeklarowanej podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą;
- zaświadczenia, o którym mowa w art. 8 ust. 7 i 8 ustawy, wydanego przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego;
- oświadczenia o uzyskaniu dochodu, o którym mowa w art. 8 ust. 11 i 12 ustawy;
- zaświadczenia lub decyzji organów przyznających świadczenia pieniężne;
- oświadczenia o stanie majątkowym.
Realizacja świadczeń
Realizacja świadczeń pieniężnych odbywa się w formie wypłat w kasie Urzędu Gminy Goczałkowice-Zdrój w banku realizującym obsługę finansową , w terminach określonych w decyzji.