Celem obchodów Dnia Walki z Depresją jest upowszechnianie wiedzy na temat tej choroby oraz konieczności diagnozowania i podejmowania odpowiedniego leczenia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) przewiduje, że do 2030 r. depresja stanie się najczęściej diagnozowaną jednostką chorobową na świecie.
Co to jest depresja? Kiedy zaczyna się choroba, a kończy naturalnie towarzyszący nam w życiu chwilowy smutek czy chandra?
Nie ma ostrej granicy oddzielającej chandrę od depresji. Przeżywanie smutku, jego nasilenie, sytuacje w których występuje różnią się tak samo. Istnieje jednak wiele cech, które pozwalają tę chorobę rozpoznać.
W depresji zwykle jest tak, że nasilenie objawów jest znaczne. Objawy prowadzą do upośledzenia i dezorganizacji życia rodzinnego oraz zawodowego i utrzymują się powyżej dwóch tygodni.
Depresja jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń psychicznych. Charakteryzuje się przede wszystkim długotrwałym obniżeniem nastroju. U dzieci i nastolatków może przejawiać się także drażliwością, nasileniem zachowań agresywnych, destrukcyjnych, autodestrukcyjnych (np. samookaleczenia) i buntowniczych.
Depresja nie jest chwilowym obniżeniem nastroju, ale poważnym zaburzeniem psychicznym. Co znaczy, że mówienie do chorego, by wziął się w garść nic nie pomoże. Sama wola nie pozwala się z tego wydostać. Depresję trzeba leczyć. Należy jednak pamiętać, że nie każde uczucie przygnębienia jest równoznaczne z depresją. Przejściowe złe samopoczucie, które pojawia się w reakcji na wydarzenie życiowe, może zdarzyć się każdemu. Depresja, jak inne choroby może dotknąć każdego, bez względu na wiek, wykształcenie czy status materialny. Pojawienie się depresji jest zwykle wypadkową wielu czynników, najczęściej: biologicznych (wrodzonych, często dziedzicznych), psychologicznych (związanych z urazami emocjonalnymi, reakcją na stratę), somatycznych (czyli pod wpływem innych chorób).
10 charakterystycznych objawów depresji:
- smutek, przygnębienie, niemożność odczuwania radości („nic mnie nie cieszy”)
- zmniejszenie zainteresowań (np. niechęć zajmowania się swoim hobby)
- zmniejszenie aktywności, apatia, spowolnienie, niechęć do działania
- problemy ze snem (bezsenność lub nadmierna senność)
- zmniejszenie apetytu, spadek wagi ciała (rzadziej zwiększenie apetytu i przyrost masy ciała), suchość w ustach
- uczucie ciągłego zmęczenia, brak energii
- lęk, uczucie wewnętrznego napięcia, „niepokój w środku”
- trudności w koncentracji i zapamiętywaniu, wrażenie niesprawności intelektualnej
- poczucie beznadziejności, niska samoocena,
- dolegliwości bólowe (bóle głowy, brzucha, bóle w klatce piersiowej, nerwobóle).
Depresja to nie tylko objawy dotykające życia wewnętrznego osoby chorej. Jeśli podejrzewamy depresję u kogoś ze swoich bliskich, warto zwrócić uwagę na takie symptomy jak monotonny głos, spowolnione ruchy ciała, częste nerwowe zmiany pozycji ciała, mogące wskazywać na niepokój, wyraźny smutek, ubogą mimikę twarzy.
Jeśli masz depresję, możesz, oprócz opieki medycznej, działać na co dzień, aby poprawić swój stan psychiczny:
- staraj się prowadzić zdrowy tryb życia
- pilnuj rytmu snu, który zapewni ci dużo odpoczynku
- bierz udział w umiarkowanej, ale regularnej aktywności fizycznej (co najmniej 30 minut, trzy do pięciu razy w tygodniu)
- spożywaj posiłki o regularnych porach
- stosuj zrównoważoną dietę z preferencją dla świeżych owoców i warzyw, ryb i olejów roślinnych
- uważaj na pokusę sięgania po alkohol lub substancje odurzające. Mogą przynosić chwilową ulgę, ale w rzeczywistości mogą pogłębić depresję. Alkohol może zakłócać działanie antydepresantów
- utrzymuj więzi z rodziną, przyjaciółmi, współpracownikami, kolegami z drużyny sportowej itp.
- wykonuj czynności, które lubisz, zajmuj się rzeczami, którymi jesteś zainteresowany.
Co robić, a czego nie robić w stosunku do osoby z depresją:
Przede wszystkim należy postarać się zrozumieć, że depresja jest chorobą i nie ma nic wspólnego ze złą wolą, lenistwem czy słabym charakterem chorego.
Należy unikać:
• stwierdzeń typu: weź się w garść, przecież nie masz powodu do depresji, inni są w gorszej sytuacji i jakoś sobie radzą itp.,
• organizowania na siłę życia chorego: zapraszania gości, wyciągania do kina czy na towarzyskie imprezy, wyszukiwania zajęć, które powinny zainteresować chorego i nakłaniania do ich wykonywania, wysyłania na urlop,
• narzucania się, prób rozweselania na siłę.
Warto natomiast:
• przypominać choremu o wizytach u lekarza i regularnym przyjmowaniu leków,
• być cierpliwym, wyrozumiałym i mieć świadomość, że wiele obowiązków może spaść na nasze barki w okresie choroby bliskiego,
• spróbować zaszczepić w chorym przekonanie, że depresja jest stanem przejściowym i minie, jeśli podejmie się stosowne leczenie,
• odradzać choremu podejmowania ważnych decyzji, kiedy w okresie choroby pesymistycznie patrzy w przyszłość,
• traktować z powagą wszystkie wypowiedzi o samobójstwie, ponieważ nie jest prawdą, że jeśli ktoś mówi o samobójstwie to go nie popełni,
• pamiętać o sobie i nie wstydzić się zasięgnąć porady lekarza czy psychologa, jeśli wspieranie chorego stanie się dla nas trudne do zniesienia.
Nie zapomnij o sobie
Opieka o pomoc osobie chorującej na depresję może stanowić obciążenie dla jej bliskich. Dlatego pamiętaj, żeby zadbać również o swoje samopoczucie i zdrowie psychiczne. Poproś innych czlonków rodziny lub przyjaciół o wsparcie, żeby zapobiec frustracji i wypaleniu. Znajdź czas dla siebie: swoje hobby, znajomych, aktywność fizyczną.
Istnieją skuteczne metody leczenia depresji na każdym jej etapie. Głównym celem leczenia jest obniżenie nasilenia objawów depresyjnych, przywrócenie optymalnego poziomu funkcjonowania i zapobieganie nawrotom. Obecnie najbardziej skuteczne metody leczenia polegają na równoległym stosowaniu farmakoterapii (leki przeciwdepresyjne) i psychoterapii (oddziaływań psychologicznych). Wśród oddziaływań psychologicznych należy wspomnieć o terapii poznawczo-behawioralnej i psychoterapii interpersonalnej, które są stosowane. Niezwykle ważną rolę pełni też psychoedukacja pacjenta, jak i osób z jego najbliższego otoczenia na temat samej istoty depresji, jej przebiegu, objawów i następstw.
- Depresja jest chorobą, którą należy leczyć
- Skonsultuj się z lekarzem, jeśli zauważysz u siebie objawy depresji
- Zwróć uwagę na członków twojej rodziny i najbliższych – jeśli zaobserwujesz u nich objawy depresji, przekonaj ich do wizyty u profesjonalisty
- Zrozum i naucz się wspierać osoby w depresji z twojego najbliższego otoczenia
- Leczenie depresji powinno się rozpocząć jak najszybciej, pozwala to osiągnąć lepszy rezultat
- Leczenie jest długotrwałe, dlatego bardzo ważna jest współpraca z lekarzem i przestrzeganie zaleceń
Ważne! Do psychiatry nie potrzeba skierowania. Wystarczy zgłosić się do Poradni Zdrowia Psychicznego i poprosić o zapisanie na pierwszą wizytę, która na ogół jest dłuższa niż następne.
