Dopalacze to narkotyki wyjątkowo niebezpieczne dla zdrowia. Najczęściej po substancje psychoaktywne sięgają młode osoby. Niekiedy nieświadome zagrożenia, jakie dopalacze niosą dla zdrowia i psychiki. Jakie mogą być skutki zażywania dopalaczy?
Dopalacze, podobnie jak narkotyki, mają działanie psychoaktywne, czyli mają wywoływać w organizmie określone stany – odurzenia, pobudzenia, euforii, halucynacje. Tak naprawdę nie ma jednoznacznej definicji i sami farmakolodzy mają trudności z jednoznacznym stwierdzeniem, czym są dopalacze. Jedni uważają je za rodzaj narkotyków, które tym tylko różnią się od tych „prawdziwych” narkotyków, że do niedawna były sprzedawane legalnie. Inni określają je jako substancje psychoaktywne, a jeszcze inni (sprzedawcy) mówią na nie „produkty kolekcjonerskie.
Dopalacze – nowe narkotyki – to produkty o zróżnicowanym składzie zawierające substancje psychoaktywne działające na układ nerwowy w podobny sposób do znanych narkotyków. Substancje te mogą być produkowane syntetycznie lub pozyskiwane z roślin. Zawierają składniki niezwykle groźne dla zdrowia i życia człowieka.
Na opakowaniach dopalaczy często widnieje napis „Produkt nie jest przeznaczony do spożycia”, jednak właśnie z taką intencją jest sprzedawany.
W grupie dopalaczy znajdują się substancje o różnym działaniu:
- pobudzającym - podobnym do amfetaminy (powodują przyspieszenie tętna, stan pobudzenia, euforii)
- halucynogennym,
- zbliżonym do działania marihuany.
D o s t ę p n o ść
Osoby zajmujące się produkcją i rozprowadzaniem dopalaczy czerpią z tego procederu ogromne zyski. Stworzenie dopalaczy miało na celu obejście przepisów prawnych wynikających z ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii. Cechą charakterystyczną dopalaczy jest to, że zawarte w nich substancje nie znajdują się na liście substancji kontrolowanych prawem. Kiedy tylko kolejny produkt trafia na listę zabronionych, handlarze wymyślają nowy i wprowadzają go na rynek.
S k ł a d
Nigdy nie wiadomo jakie substancje i w jakich ilościach znajdują się w dopalaczach ani jakie zawierają zanieczyszczenia. Z tego powodu nigdy nie wiemy jakie będzie ich działanie na organizm, jak bardzo będą szkodliwe a także jaka będzie dawka śmiertelna. Z tego samego powodu niezwykle trudno udzielić pomocy medycznej osobom będącym pod wpływem dopalaczy, których zdrowie i życie jest zagrożone. Eksperci badający skład dopalaczy oprócz przeróżnych substancji psychoaktywnych znajdowali w nich zanieczyszczenia tj. kwas solny, benzyna, aceton itp.. Produkcja, która odbywa się często metodą chałupniczą daje niezliczone możliwości tworzenia nowych produktów. Ich działanie jest nieprzewidywalne a skutki mogą być tragiczne. Nawet niewielka dawka dopalaczy oddziałuje na układ nerwowy, dlatego bardzo łatwo o ich przedawkowanie, co może prowadzić do utraty zdrowia a nawet do śmierci.
K t o s i ę g a p o d o p a l a c z e ?
Dopalacze pojawiają się w różnych środowiskach i w różnych grupach wiekowych. Używają ich gimnazjaliści i studenci, którzy szukają rozrywki, chcą poprawić swoją wytrzymałość i poziom energii, chcą poprawić koncentrację i ułatwić zapamiętywanie ale również osoby po 40 roku życia często już uzależnione od alkoholu czy narkotyków szukające silniejszych wrażeń. Zażywają je zarówno kobiety jak i mężczyźni.
U z a l e ż n i e n i e
Dopalacze podobnie jak narkotyki uzależniają. Uzależnić można się od substancji
w nich zawartych lub od nastroju, który powodują.
C o m o ż e n i e p o k o i ć w z a c h o w a n i u d z i e c k a ?
- huśtawka nastrojów, naprzemienne ożywienie i ospałość
- nadmierny apetyt lub brak apetytu
- porzucenie dotychczasowych zainteresowań
- kłopoty w szkole (słabsze oceny, konflikty z nauczycielami, wagary)
- izolowanie się od innych domowników
- zamykanie się w pokoju, niechęć do rozmów
- zamykanie swojego pokoju na klucz
- częste wietrzenie pokoju, używanie kadzidełek i odświeżaczy powietrza
- wypowiedzi zawierające pozytywny stosunek do narkotyków
- zmiana grona przyjaciół, zwłaszcza na starszych od siebie
- krótkie rozmowy telefoniczne prowadzone półsłówkami
- późne powroty lub nagłe wyjścia z domu
- bunt, łamanie obowiązujących w domu zasad
- kłamstwa, wynoszenie wartościowych przedmiotów z domu
C o m o ż e n i e p o k o i ć w w y g l ą d z i e z e w n ę t r z n y m ?
- nowy styl ubierania się
- szybkie wychudzenie lub nagły wzrost masy ciała
- przewlekły katar, krwawienie z nosa
- zaburzenia pamięci oraz toku myślenia
- przekrwione oczy, nadmiernie zwężone lub rozszerzone źrenice nie reagujące na światło
- bełkotliwa, niewyraźna mowa
- brak zainteresowania swoim wyglądem i nieprzestrzeganie zasad higieny
- słodkawa woń oddechu, włosów, ubrania
D o p a l a c z e a p r z e s t ę p c z o ś ć
Przestępstwa związane z dopalaczami można podzielić na kilka rodzajów:
– popełniane pod wpływem substancji psychoaktywnej, w wyniku przyjęcia dużej dawki substancji lub długotrwałego jej zażywania – są to najczęściej przestępstwa
z użyciem przemocy tj. pobicie, rozbój, gwałt
– popełniane w celu zdobycia pieniędzy na zakup substancji psychoaktywnych – kradzieże, rozboje
– związane z rozprowadzaniem i udostępnianiem substancji psychoaktywnych
– przestępstwa popełniane na osobach, które są pod wpływem dopalaczy i tracą sprawność i możliwość samoobrony (kradzieże, rozboje, gwałty)
D o p a l a c z e a p r z e m o c w r o d z i n i e :
W ostatnich latach wzrosła liczba „Niebieskich Kart” sporządzonych w rodzinach, gdzie osoba podejrzana o stosowanie przemocy zażywała środki psychoaktywne. Zachowania agresywne mogą być związane z działaniem środków psychoaktywnych (pobudzającym, halucynogennym) ale również mogą się pojawić po odstawieniu środków odurzających.
Zadaniem instytucji zaangażowanych w przeciwdziałanie przemocy w rodzinie (policji, ośrodków pomocy społecznej, oświaty czy służby zdrowia) jest z jednej strony zapewnienie pomocy i bezpieczeństwa osobom doświadczającym przemocy a z drugiej strony podejmowanie działań mających na celu zobowiązanie osoby uzależnionej do podjęcia leczenia odwykowego.
P i e r w s z a p o m o c
Jeśli chcemy pomóc osobie, która przedawkowała dopalacze wezwijmy niezwłocznie pomoc medyczną. Jeśli to możliwe poszkodowany powinien wypić dużo wody. Zachowajmy opakowanie po dopalaczu - trzeba będzie pokazać je lekarzowi (łatwiejsza będzie potem akcja ratownicza). Nie można podawać leków, ponieważ mogą pogorszyć stan.
W przypadku utraty przytomności lub braku oznak życia podejmujemy akcję reanimacyjną
i czekamy na przyjazd ratowników medycznych.
! Ważne kontakty !
112 – telefon alarmowy
800 060 800 – infolinia Głównego Inspektora Sanitarnego
116 111 – telefon zaufania dla dzieci i młodzieży Fundacji Dzieci Niczyje
800 100 100 – telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawach bezpieczeństwa dzieci Fundacja Dzieci Niczyje
800 12 12 12 – Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka
www.narkomania.org.pl – poradnia internetowa
Pomoc uzyskać można w poradniach uzależnień, punktach konsultacyjnych a także w poradniach internetowych.
